_
การออกแบบ หมายถึง กระบวนการแก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ โดยคำนึงถึงปัจจัย ข้อจำกัดต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับผู้ใช้ เป็นการผสมผสานความรู้ ทรัพยากร เพื่อให้ได้ทางเลือกที่เหมาะสมที่สุดสำหรับปัญหาหรือความต้องการนั้น ๆ ผ่านการศึกษา วิจัย ค้นคว้า ลงมือปฏิบัติ การปรับปรุง ทดสอบแก้ไข และแสดงแนวคิดออกมาเป็นรูปธรรม โดยผลของการออกแบบนั้น อาจจะออกมาในรูปของวัตถุสิ่งของ หรือกระบวนการในการแก้ปัญหาหรือความต้องการก็ได้
ทั้งนี้ก็เพื่อให้การดำรงชีวิต ความเป็นอยู่ของมนุษย์สะดวกสบายยิ่งขึ้น และควบคู่ไปกับการรู้จักวิธีการจัดการทรัพยากรให้มีประโยชน์อย่างยั่งยืนต่อไป
การออกแบบที่แบ่งตามลักษณะของการบูรณาการองค์ความรู้ที่นำมาใช้ในการออกแบบ สามารถแบ่งได้เป็น 2 ประเภทใหญ่ คือ
- การออกแบบวิจิตรศิลป์ (Fine Art) หมายถึง วิทยาการที่มีเนื้อหาด้านการออกแบบที่มุ่งเน้นไปที่งานวิจิตรศิลป์ หรือ งานที่อยู่ในระดับศิลปะบริสุทธิ์ (Pure Art) โดย ผู้สร้างสรรค์งานประเภทนี้จัดอยู่ในกลุ่มศิลปิน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับสาขาวิชาย่อย ๆ เช่น ด้านงานจิตรกรรม ด้านงานภาพพิมพ์ หรือด้านงานประติมากรรม โดยมีจุดมุ่งหมายของการออกแบบมุ่งเน้นไปที่การนำเสนอแนวความคิด อารมณ์ ความต้องการ ของนักออกแบบหรือศิลปิน เป็นหลัก
- การออกแบบทางศิลปประยุกต์ (Apply Art) หมายถึง วิทยาการที่มีเนื้อหา ด้านการออกแบบที่นำความรู้ในสาขาต่าง ๆ เช่น สาขาวิทยาศาสตร์ สาขาวิศวกรรมศาสตร์ คณิตศาสตร์ สังคมศาสตร์ ด้านจิตวิทยา ฯลฯ นำมาประยุกต์ร่วมกับวิทยาการทางด้านศิลปะแขนงต่าง ๆ เพื่อสร้างสรรค์ผลงานในรูปแบบต่าง ๆ เช่น การออกแบบผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม การออกแบบทางเรขศิลป์ การออกแบบทางหัตถกรรม ฯลฯ โดยมีจุดมุ่งหมายที่ผู้บริโภคเป็นหลัก เพื่อให้ผู้ใช้งานได้รับความพึงพอใจ ทั้งทางด้านหน้าที่ใช้สอย (Functions) ความชื่นชอบด้านความงาม สามารถบ่งบอกรสนิยมของตนเองได้ ความสะดวกสบาย ตลอดจนการได้รับผลตอบแทนทางด้านธุรกิจ
ความสัมพันธ์ของการออกแบบระหว่างศิลปะกับวิทยาศาสตร์
(A) คือ ผลิตภัณฑ์ที่ต้องการการออกแบบโดยมีส่วนของเนื้อหาทางวิทยาศาสตร์ มุ่งเน้นที่ประสิทธิภาพในการใช้งานเป็นหลัก มากกว่าส่วนเนื้อหาทางศิลปะ ไม่มุ่งเน้นในเรื่องความงามของรูปลักษณ์ภายนอกของผลิตภัณฑ์นั้น ๆ ตัวอย่างเช่น เครื่องมือ/อุปกรณ์ทางการแพทย์ , เครื่องจักร , เครื่องมือ/อุปกรณ์ทางการเกษตร , เครื่องมือ/อุปกรณ์ทางทหาร ฯลฯ
แต่อย่างไรก็ตาม ในปัจจุบันนี้กลุ่มผลิตภัณฑ์ดังกล่าวได้มีการพัฒนารูปแบบ ให้มีความสวยงามมากขึ้น เช่น เครื่องจักร รถตักดิน รถไถนา เก้าอี้ทำฟัน ฯลฯ ทั้งนี้เพื่อการแข่งขันได้ทางการตลาด และเหตุผลอื่น ๆ เช่น ด้านจิตวิทยา (Psychological Function) ตัวอย่าง เก้าอี้ทำฟันในอดีตมีลักษณะรูปร่างที่ดูแล้วน่ากลัว และเพื่อให้กลุ่มลูกค้าลดความน่ากลัวของเก้าอี้ ทำฟัน จึงต้องมีการพัฒนารูปแบบให้มีความสวยงามมากขึ้น มีการสื่อสารของผลิตภัณฑ์ ที่เป็นมิตรต่อผู้ใช้มากขึ้น (User-friendly Design)
(B) คือ ผลิตภัณฑ์ที่ต้องการการออกแบบโดยมีเนื้อหาทางด้านวิทยาศาสตร์และเนื้อหาทางศิลปะอยู่ในระดับอัตราส่วนที่ใกล้เคียงกัน คือ มุ่งเน้นทั้งทางด้านประสิทธิภาพใน การใช้งาน (ได้แก่ Function Performance เป็นต้น) และรูปลักษณ์ภายนอก (ได้แก่ รูปทรง สี วัสดุ พื้นผิว เป็นต้น) ที่สวยงามด้วย ซึ่งในการออกแบบผลิตภัณฑ์บางอย่างนั้นต้องอาศัยเทคโนโลยีมาเป็นส่วนช่วยให้แนวคิดนั้นสามารถเป็นจริงได้ เช่น เทคโนโลยีด้านวัสดุ เทคโนโลยีด้านการผลิต เป็นต้น ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ในกลุ่มนี้ เช่น เฟอร์นิเจอร์ (ต้องการความสวยงามและความแข็งแรงของโครงสร้าง) , คอมพิวเตอร์ (ต้องการประสิทธิภาพของเทคโนโลยีและรูปลักษณะภายนอก ที่สวยงาม) , เครื่องใช้ไฟฟ้าในบ้านพักอาศัย (ต้องการประสิทธิภาพใน การทำงาน และรูปแบบ ที่สวยงาม) ฯลฯ เป็นต้น
(C) คือ ผลิตภัณฑ์ที่ออกแบบ โดยมีเนื้อหาสาระทางด้านศิลปะมากกว่าเนื้อหาทางด้านวิทยาศาสตร์ หรือมุ่งเน้นทางด้านความงามของรูปแบบของผลิตภัณฑ์ ที่บ่งบอกถึงรสนิยม รูปแบบการดำเนินชีวิต (Life Style) ของผู้ใช้ ซึ่งเป็นการตอบสนองหน้าที่ใช้สอยของผลิตภัณฑ์ในด้านความงามเป็นหลัก (Aesthetical Function) ตัวอย่างผลิตภัณฑ์ในกลุ่มนี้ เช่น เครื่องประดับ ผลิตภัณฑ์เครื่องนุ่งห่ม ของที่ระลึก ของประดับ และตกแต่งบ้าน ฯลฯ เป็นต้น
